donderdag, oktober 16, 2008

Het laatste presidentiële debat

Het was een ongelofelijke zware week voor John McCain. Barack Obama vergrootte zijn voorsprong tot op een bepaald moment meer dan 8 % (momenteel is het gemiddelde al gezakt naar 6,8% - maar in feite ligt het tussen de 5 en 6 % wanneer we de hoge 10%-scores en de lage 2%-score buiten beschouwing laten). Bij het aantal kiesmannen heeft Obama nog steeds meer dan 270 stemmen om verkozen te worden als president, waarvan nu reeds 249 vrijwel zeker zouden zijn. Hij kwam in een storm terecht omwille van de racistische praat die er op zijn bijeenkomsten werd geuit. Hij kreeg zelfs bakken kritiek over zich van zijn eigen aanhangers omdat hij Obama niet scherper aanviel. Na het weekend beloofde zijn campagne voor een heus keerpunt, maar dat bleek in het water te vallen. Zijn toespraak maandag ging vooral over het feit dat hij een vechter was en hij de laatste drie weken ging vechten. Over de economie wauwelde hij maar wat. Op dat zelfde moment gaf Barack Obama echter een half uur lange toespraak over hoe hij de economie zou redden. Dat dwong de McCain-campagne ertoe om dinsdag ook met een eigen plan op de proppen te komen, alleen was Obama ondertussen al met de veren gaan lopen. Het laatste presidentiële debat moest daar verandering in brengen.

De meningen zijn verdeeld of het hem nu gelukt is of niet. Iedereen is het er over eens dat hij zijn beste debat van het jaar hield. Alleen heeft hij Obama niet tot fouten kunnen dwingen en moest deze vooral presidentieel overkomen, wat hem lukte, waardoor vele mensen zeggen dat hij toch de winnaar is van dit debat. Een poll van CNN bevestigt deze weergave. Zelf heb ik de neiging om McCain het voordeel te geven, maar het is inderdaad waar dat hij Obama helemaal niet tot fouten heeft kunnen doen dwingen, waardoor het debat geen echte gamechanger is geworden en het toch meer een gelijkstand was. Een gelijkstand omdat ik vermoed dat geen van beide partijen de aanhangers van de tegenpartij echt hebben kunnen doen overtuigen om toch te switchen. Bovendien denk ik ook dat bij de onbeslisten er niemand echt nu 100% zeker zal zijn van zijn keuze. Wie al eerder naar Obama neigde, zag elementen om dit vermoeden te bevestigen. Het omgekeerde is voor McCain ook waar.

Toch geef ik dus McCain het voordeel van de twijfel omdat ik denk dat hij een goede job heeft gedaan en veel beter was dan de vorige keren. Hij beloofde zijn aanhangers om achter Obama te gaan en dat deed hij dan ook. Er waren, zeker in de eerste helft van het debat, voortdurend aanvallen op Obama en hij maakte af en toe ook een goed punt inzake bepaalde standpunten van Obama die niet altijd even duidelijk zijn. Hierbij hielp vooral Joe The Plumber, een nieuw begrip dat John McCain heeft geïntroduceerd. Na zijn maverick-hysterie leed hij gisteren aan een Joe The Plumber-hysterie. Joe verwijst naar een bezoeker van een Obama-bijeenkomst die Obama vertelde dat hij het loodgietersbedrijf waar hij werkte kon overnemen. Het bedrijf heeft meer dan 250.000 $ inkomsten. Joe vroeg Obama of hij nu meer belastingen zou moeten betalen. En Obama legde hem uit dat dit inderdaad het geval zou zijn, maar legde ook uit waarom hij dit deed. (Je kan op CNN.com het fragment bekijken en je ziet daar hoe Obama zijn plan en zijn redenen uitstekend uitlegt). Voor John McCain was dit het perfecte rolmodel om aan te tonen dat Obama de belastingen toch zou verhogen en ook in andere onderwerpen, zoals gezondheidszorg, bracht John McCain Joe The Plumber ten berde. Nu dat werkte eigenlijk zeer goed in de eerste helft van het debat, maar John McCain bleef maar Joe opbrengen dat het een beetje genant werd. Het was duidelijk een Palinisme, waarbij je een catchphrase of beeld van buiten leert en het maar blijft gebruiken omdat je niets anders hebt geleerd tijdens je huiswerk.

Hij bracht ook William Ayers op, maar dan op een slinkse manier. De host bracht de kwestie op waarbij Sarah Palin Obama een terroristenvriendje noemde. Hij deed dat in het kader van negatieve campagne voeren. John McCain ging er eerst niet op in, maar toen het thema dreigde te verdwijnen en de kwestie dus niet aan bod dreigde te komen, moest hij het toch aan de orde brengen. Alleen bezorgde hem dat twee problemen. Hij bracht het op, Obama gaf een vage uitleg, maar McCain liet het eigenlijk voor wat het was. En dat zal de achterban misschien toch niet echt hebben doen bevallen. Bovendien deed Obama het verhaal ook af dat het verhaal meer vertelde over de campagne van McCain dan over hemzelf, zeker nu het verhaal wordt opgerakeld in tijden van een economische crisis. Het tweede probleem voor McCain was het feit dat de appreciatie van de kijkers tijdens het oprakelen van deze kwestie voor McCain de dieperik ingingen en dat dit hun beeld voor de rest van het debat en nadien zwaar overschaduwde. Veel meer mensen vonden McCain negatiever dan Obama.

Wat zeker ook een rol speelde in de negatieve gevoelens van kijkers tegenover McCain was het feit dat hij dat hij wel een sterke eerste helft speelde, maar in de tweede helft terugviel op oude gewoonten. Hij kon zijn misprijzen tegenover Obama niet langer verbergen, begon rare gezichten te trekken wanneer Obama aan het woord was, hij raakte sneller geïrriteerd en opgewonden (ook duidelijk merkbaar aan het hoorbare diepe ademhalen), hij maakte grapjes waar niemand mee moet lachen. Ik denk dat hij in de tweede helft zijn focus kwijt geraakte. Enerzijds omdat hij een paar ingestudeerde antwoorden had (wanneer het verwijt naar Obama toe dat hij Bush niet is en wanneer Obama tegen Bush wou campagne voeren hij het vier jaar geleden maar moest doen) en die raakten duidelijk snel opgebrand, anderzijds ook omdat hij Obama maar niet tot fouten kon dwingen en Obama ineens sterker naar voren kwam bij thema’s als gezondheidszorg. Hij kon de job helaas niet echt afmaken en begon terug naar voren te komen als een oude, zeurderige, gefrustreerde man.

Kijken we dan naar Obama, dan moet ik zeggen dat hij in de eerste helft van het debat zijn zwakste prestatie in de presidentiële debatten had neergezet. Hij incasseerde de slagen van McCain, bleef overeind, maar het begon blijkbaar toch wat zwaar te wegen. Hij lachte de aantijgingen vaak eerst weg, maar begon daarna toch wat zorgelijker te kijken. Ik denk dat hij dit debat toch ietwat vreesde en dat hij zich iets meer zorgde maakte over eventuele fouten die hij zou kunnen maken. Maar hij werd in de tweede helft van het debat heel wat beter, voelde zich meer in zijn sas bij een thema als gezondheidszorg waar hij echt mee scoort en kwam meer presidentieel over. Ook op een punt als het abortusstandpunt. Als Europeaan kijk je wel raar op naar het feit dat dit zo’n delicate kwestie is en een echte spelbreker in een verkiezingscampagne, maar in Amerika blijft het toch gevoelig. Obama maakte duidelijk dat hij wel voor abortus is, maar was presidentieel genoeg om ook de pro-life-aanhangers tegemoet te komen en te zoeken naar gemeenschappelijke strijdpunten.

Wat Obama ook sterker maakte in de tweede helft van het debat was het feit dat hij toch nog steeds positief kijkt naar de toekomst. Wanneer je de laatste woorden van McCain en de laatste woorden van Obama vergelijkt, dan had McCain het vooral over het verleden en dan zijn verleden, terwijl Obama wel het gefaalde beleid van de afgelopen 8 jaar ophaalde, maar toch vooral oog had op een zonnige toekomst. Daarnaast slaagde hij er ook weer in om connectie te maken met de gemiddelde Amerikaan. Bij gezondheidszorg haalde hij een voorbeeld aan van een ontmoeting die hij had tijdens zijn campagne met een doodgewone moeder en zoiets werkt. Bij McCain lukte dit ook wel met Joe The Plumper, maar alleen feliciteerde hij Joe vooral omdat deze rijk was, terwijl Obama met zijn voorbeeld eerder de gewone, gemiddelde man kon bereiken. Waar de Obama-aanhanger misschien wel iets minder tevreden over was, was het feit dat hij Sarah Palin niet echt aanpakte, toen deze ter sprake kwam. Hij loof haar politieke kwaliteiten en het feit dat ze de Republikeinse aanhang kon enthousiasmeren. Alleen, gezien de uitspraken van Palin de voorbije weken en de onzin die ze uitkraamde, is de vraag wat die politieke kwaliteiten dan wel mogen zijn en of Obama niet een beter antwoord had kunnen geven.

Uiteindelijk denk ik dat dit debat voor de kandidaten eigenlijk vooral hun eigen overtuigde aanhang hebben gesterkt in hun geloof. En dat is vooral voor McCain een goede zaak. Ik denk dat hij zijn eigen aanhang en zijn eigen campagneteam heeft kunnen overtuigen van zijn vechterskwaliteiten en dat is misschien al een keerpunt in zijn campagne. Bovendien kan hij nog even teren op Joe The Plumber die vandaag alle media overspoelen. Keerzijde is wel dat zijn agressieve aanpak niet pakt op de Obama-aanhangers, maar vooral niet op de onbeslisten en onpartijdigen. En dat kan hem nog duur komen te staan. Obama heeft misschien de zaak niet bezegeld, maar kwam wel voldoende rustig en presidentieel over dat dit debat hem ook geen kwaad heeft gedaan. Toch zullen we in de peilingen van het weekend en begin volgende week zien wat het echte effect van dit debat zal zijn geweest op de stemming van de campagnes. En er restten er ons nog minder dan drie weken tot de feitelijke verkiezingen. Dat is nog een hele tijd in politiek en we mogen John McCain dus nog niet helemaal afschrijven. Maar Obama staat al dicht bij de eindmeet en voorlopig heeft het debat daar nog niets aan verandert.

Labels: