Goodbye Athene, Welcome Helsinki

Het zit er definitief op, het Songfestival in Athene. Finland heeft met zijn metalband Lordi zeer overtuigend de finale gewonnen met Hard Rock Hallelujah. De reacties zijn net als andere jaren zeer verdeeld over de winnaar. Je kan je dan natuurlijk ook een beetje vragen stellen bij hun overwinning. En gisterenavond zijn ook de punten van de halve finale bekendgemaakt en daar eindigde België knap twaalfde. Maar het scorebord laat ook zien dat we in feite wel de top 10 zou hebben gehaald met een beetje meer geluk. Dit zal zeker voor een bijkomende voedingsbodem zorgen om een verdere deelname aan het festival te betwisten. Het 51ste Songfestival levert dus genoeg stof op om een paar uur te discussiëren en dingen in twijfel te trekken.

Maar laten we eerst en vooral beginnen bij de overwinning van Finland. De monsters van Lordi hebben Finland hun eerste overwinning in 40 jaar deelname bezorgd en hebben dat op een zeer overtuigende wijze qua puntenaantal gedaan. Zelf ben ik toch maar onverdeeld gelukkig met hun overwinning. Ik vind het nummer nog steeds geweldig, maar dan in de radio edit en niet in de live versie. Want het was toch een beetje teveel schreeuwen in plaats van het naar een overwinning te zingen. Vorig jaar brachten Noorwegen en Moldavië gewone rock op het festival, maar dit was tenminste gezongen. Bovendien is het ook nog de vraag of ze hun overwinning wel te danken hebben aan het lied en niet aan hun opvallende verschijning? En dat maakt dat er in de Songfestivalmiddens toch veel protest rijst tegen deze winnaar. Maar het blijft op de eerste plaats nog steeds een SONGfestival en Hard Rock Hallelujah is een uitstekende song en verdiende het daarom om te winnen.

En bij navolging ben ik ook nog niet zo ontevreden door de top 10, op een paar uitzonderingen na. De fotogenieke Dima Bilan (waardoor veel tienermeisjes wel voor extra punten zullen gezorgd hebben) van Rusland had mij reeds verbaasd tijdens de halve finale met een zeer goede vocale prestatie. En ook tijdens de finale stond hij er en behaalde verdiend een knappe tweede plaats. Bij Bosnië-Herzegovina blijf ik vinden dat dit de meest kwalitatieve inzending van de hoop was en dat het daarom eigenlijk zou moeten winnen. Om de toekomst van het Songfestival te kunnen verzekeren. Bij dit lied zou er minder protest gekomen zijn, behalve dat het misschien een Balkanland was en dat er vriendjespolitiek mee gemoeid zou zijn. Maar men kan hier moeilijk gaan beweren dat men voor een act of een gimmick heeft gekozen en niet voor een lied. Nu is dit dus wel het geval bij Lordi en wordt het belang van het Songfestival terug in twijfel getrokken.

Wie het ook ontzettend goed heeft gedaan en verdiend in de top 5 eindigde, was mijn grote favoriet op basis van de beluisterde audio- en videofragmenten, nl. Roemenië. Mihai zong voortreffelijk en kon ook perfect de hoge noten halen en had zeker een van de beste moderne nummers van het festival met een enorm sterk refrein. Hij miste een beetje podiumuitstraling vond ik, maar het feit dat hij van het meest aantal landen punten heeft gekregen (slechts 2 landen vergaten hem), bewijst toch dat zijn nummer enorm gesmaakt werd. Tenslotte moest Carola de top 5 vervolledigen. En wat deze kranige dame in die top 5 staat te doen, is mij nog altijd een raadsel. Tuurlijk dat ze overtuigend zong, maar heb je het liedje eens behoord. Als Je t’adore uit de Middeleeuwen afstamt, dan stamt dit lied uit de oertijd. Met meer krassen en minder professionaliteit dan onze Kate Ryan.

Nog zo’n gedrocht dat onverdiend in de top 10 is geraakt is Litouwen met We are the winners. Tuurlijk is dit vooral met een grove korrel zout te nemen, maar het is en blijft rotzooi. Zoals reeds voorspeld had, kon dit verschrikkelijk veel punten halen omdat het een beetje anarchie is op het festival en veel “proteststemmen” ging krijgen en dat heeft het toch ook wel gedaan. Wie wel hun plaats verdienden in de top 10 waren Oekraïne en verrassend debutant Armenië die zelfs onze 12 punten kreeg. Beiden hadden weliswaar middelmatige popsongs, maar die wel op een degelijke manier naar voor werden gebracht. Tina Karol was een guitig meisje met een leuke meestamper die de lange noot weer fantastisch naar voren bracht. Er zat energie in en het spatte van het scherm. André van Armenie had dan weer een moderne Songfestivalnummer met elementen van winnaars van de voorbije jaren. Persoonlijk was ik daar in het begin niet tevreden over, maar als we de andere prestaties bekeken, was de top 10 wel verdiend.

Griekenland en Ierland mochten de top 10 vervolledigen, maar al met beduidend minder punten dan de top 5. Van beiden raakte ik gisteren niet echt overtuigd en hun top 10-positie is dan ook zeker nog te betwisten. Toch bleken zij een grotere gemene deler te kennen doorheen Europa dan enkele afvallers die misschien beter waren, maar de top 10 niet behaalden. Op de eerste plaats gaat dit op voor Noorwegen. Een magisch nummer die deed terugdenken aan Eimaer Quinn en Secret Garden, maar het strandde op een schampere 14 plaats. De reden hiervoor? Het lied zat een beetje te vroeg in de wedstrijd en daarenboven kon het ook niet op tegen Bosnië-Herzegovina. Enerzijds omdat de performance iets minder was en het decor ook minder mooi oogde als bij Bosnië, maar anderzijds ook omdat de Europese kijkers vorige donderdag al uitgebreid kennis hebben kunnen maken met het Bosnische lied. En dat speelde Alvedansen toch enorm in het nadeel, terwijl het lied toch een top 10-positie verdiende. En ook het Verenigd Koninkrijk verdiende met het rapnummer Teenage Life een betere plaats dan de 19e plaats. De reden hiervoor is mij enigszins onduidelijk. Was het nummer misschien niet goed genoeg? Was er een te grote concurrentie? Of viel het gewoon tussen twee stoelen in en is het aan Europa voorbijgegaan?

Toch wijst de uitslag terug op de zwakke prestatie van de Big 4. Duitsland deed het het beste van de vier met een 15e plaats, maar het blijft toch een ontgoocheling vermits het gerekend werd op een stevige top 10-notering. En ook van het Verenigd Koninkrijk werd veel meer verwacht dan de teleurstellende 19e plaats. Zeker als je weet dat Daz Sampson live het er uitstekend van af gebracht heeft. Maar het kan dus nog slechter, als we de punten van Spanje en Frankrijk bekijken. OK, Las Ketchup waren live een beetje een ramp en Frankrijk was nogal saai, maar toch moet het hun enorm pijn doen om zo laag te eindigen. Eens benieuwd wat voor staartje dit gaat krijgen. Want aan de ene kant zullen de Big 4 zelf niet tevreden zijn dat ze zo laag scoorden en blijven scoren dat men wel eens het nut van de sponsoring van het Songfestival in twijfel kunnen trekken. Zeker ook als je weet dat de kijkcijfers van het festival in die landen niet echt schitterend zijn, Spanje en Duitsland nog een beetje buiten acht genomen. Maar aan de andere kant blijven deze landen steeds rechtstreeks geplaatst voor de finale, wat gezien hun resultaten van de voorbije jaren ook niet echt rechtvaardig is. Men legt dan wel veel geld op tafel om het festival te blijven sponsoren, maar het lijkt er stilaan op dat dit geld alleen nog een omkoopwaarde blijkt te hebben.

En dan de vriendjespolitiek en het punten geven aan de buurlanden-kwestie. Wie het puntenbord nog eens bij de hand neemt, ziet dat de trend zich toch van de voorbije jaren verder zet en kom ik terug op dezelfde conclusie als de voorbije dagen. De vriendjespolitiek heeft geen invloed op de top 5 - top 7. Die landen krijgen van bijna alle landen punten, zowel in West-, Oost-, Noord- als Zuid-Europa. Dus zeggen dat het Songfestival verkocht is aan de Oost-Europese landen en de Balkanlanden gaat dus niet echt op. Maar de buurlanden-kwestie zorgt wel voor een zeer vertekend beeld in de middenmoot. Kijk maar eens naar de punten van Macedonië, zowel in de halve finale als in de finale. Veel punten van de buurlanden en weinig tot geen van de overige landen, maar die punten van de buurlanden zorgen er wel voor dat men een twaalfde plaats behaalt. En in het verlengde van de buurlanden is er ook nog de kwestie van de uitwijkelingen. Turkije haalt een elfde plaats met een minder nummer, maar waaraan ligt de hoge notering? Inderdaad, aan de hoge punten van o.a. Nederland, Duitsland en België die veel Turken in hun land hebben wonen. Idem voor Albanië, die veel punten haalden in bij het trio Nederland, België en Frankrijk. Kunnen wij het die landen en hun uitwijkelingen kwalijk nemen? Tuurlijk niet, maar het zorgt er wel voor dat die landen sterk staan in de middenmoot, terwijl ze objectief gezien een paar plaatsen lager verdienden te staan. Het bewijs daarvan is het feit dat bijvoorbeeld Kate Ryan van veel meer landen punten had gekregen dan Macedonië, alleen waren onze punten lager en gaven de buren van Macedonië het land wel steeds de hoogste punten.

Het 51ste Songfestival duidt dus nogmaals aan dat er inderdaad wel een degelijk een probleem is met het televotingsysteem. Ze geeft geen invloed op de uiteindelijke winnaar en de zeer nabije achtervolgers, maar het zorgt wel voor serieuse problemen in de achtervolgende groep. Het gevolg is dat een West-Europees land drie maal harder zijn best moet doen om er te geraken dan een Oost-Europees land. En dat geeft enorme problemen, bijvoorbeeld om de halve finale te kunnen doorstaan. En elk jaar gaan er dan ook meer landen begrijpelijkerwijze steeds luider en luider beginnen te grommen en klinken er steeds luidere stemmen op om zich uit het Songfestival terug te trekken. Een kritiek is dan weer dat die landen maar eens betere inzendingen zou moeten insturen. Met alle respect voor die stemmen, maar ik denk dat er nu goede inzendingen in de halve finale en finale zaten, maar die door het huidige puntensysteem een pak punten verliezen. Daarenboven begin ik ook te twijfelen of het wel veel verschil zou hebben gemaakt mochten al die landen nu nog betere inzendingen hebben ingestuurd of men dan zich wel zou kwalificeren. De punten blijven beperkt en de invloed van de buurlanden is ook een gegeven, dus het blijft dat er nog steeds een paar landen met zwakkere nummers hoog blijven scoren zonder dat dit eigenlijk verdiend is.

Kijken we maar nog eigenste Kate Ryan. Zoals reeds voordien gezegd is ze twaalfde geëindigd op amper 1 punt verschil met Polen en 7 punten verschil op de nummer 10 van de halve finale Macedonië. Maar zien we dus. Macedonië heeft die tiende plaats enkel te danken aan de buurlanden die haar hoog beloonden en enkel andere landjes die slechts een paar punten gaven. In totaal kreeg het land van 10 landen punten, terwijl Kate Ryan van 17 landen punten kreeg, maar haar iets minder punten gaven. Wat ook logisch was na een toch zwakkere performance van Kate Ryan. Maar Kate kreeg dus van bijna 2x zoveel landen punten en kon toch niet doorstoten naar de finale. Daar wringt dus juist het schoentje. Nu dat alleen heeft Kate Ryan niet de das omgedaan. Het is bijvoorbeeld ook raar dat Kate geen punten kreeg van Griekenland en Duitsland, terwijl ze in beide landen met Je t’adore daar in de charts staat. Wat is de reden hiervoor? Is het misschien omdat Duitsland de halve finale maar een derderangszender uitzond? Daarenboven gaan er ook geruchten de ronde dat er een geheime vergadering zou zijn geweest in de loop van vrijdag omdat er iets met de Griekse puntentelling scheelde en België en Cyprus eigenlijk wel in de top 10 zou zijn geëindigd. Roddel of niet?

Toch kunnen we achteraf dus nog tevreden zijn over Kate Ryan en haar uitslag. Een twaalfde plaats met punten van bijna de helft van de landen is een geweldig resultaat en iets wat niet veel Vlaamse inzendingen haar al hebben voorgedaan. De promotour lijkt achteraf ook niet echt een complete mislukking zijn geweest, want de 7 punten die we kregen van Malta en Slovenië zullen zeker een gevolg zijn van die promotournee. En ook meer de helft van de andere landen die Kate Ryan bezocht heeft, hebben haar punten gegeven. Niet alle landen van de promotournee hebben dat gedaan, waarbij het vooral de Balkanlanden waren die niet veel van Kate Ryan bleken te lusten. Maar ook een land van Turkije had geen punten vrij voor Kate Ryan ondanks haar optreden voor 20 miljoen kijkers tijdens de Turkse versie van Idool. De promotournee heeft dus zeker een invloed gehad op de punten, maar is geen compleet succes geworden. Voor een volgende keer zal er dus bekeken moeten worden welke landen we het best aandoen.

Maar komt er nog een volgende keer? Er gaan heel wat tegenstrijdige berichten de ronde. De Belgische delegatie en VRT-bons Aimee Van Hecke beweerden nog van wel, maar ondertussen gaan er geruchten dat er toch overleg wordt gepleegd met de RTBF om zich te beraadslagen over een verdere deelname. De VRT heeft wel al laten verstaan dat men het votingsysteem nogmaals aan de kaak gaat stellen bij de EBU-leiding en dat men voor een systeem wil pleiten dat kruisbestuiving tussen buurlanden moet neutraliseren. Dat wijst er dus wel op dat de VRT er nog voor wil gaan. Maar wil de RTBF nog wel? De Waalse kant van de openbare omroep heeft zich al teruggetrokken uit het Junior Songfestival, wat misschien kan wijzen dat ze het nut van een verdere deelname er niet van in ziet. Ook moet je weten dat er in Wallonië de laatste jaren geen Eurosonggevoel meer leeft onder de kijkers en dat de kijkcijfers voor het Songfestival daar ook jaar na jaar de dieperik ingaan. De toekomst van een verdere deelname zou dus wel eens in het gedrang kunnen komen. Zeker wanneer er een land of een paar landen zich daadwerkelijk zou gaan terugtrekken. De stemmen klinken luid in landen als Slovenië, Nederland, Portugal en ook hier in België. Als één van hen net als Italië en Oostenrijk het festival de rug zou durven toekeren, zou dit wel eens voor een domino-effect kunnen zorgen en ook een duwtje in de rug geven van het deel van de bevolking die nu ook hier voor de terugtrekking roepen.

Tenslotte wil ik het ook nog even hebben over de puntentelling in de finale. Het nieuwe systeem zorgde ervoor dat alle spanning verloren ging. Niet omdat Finland al snel een voorsprong had, maar gewoon omdat er geen spannende opbouw inzat. Nu werden de eerste punten meteen op het scorebord gezwierd en moest je al heel snel kunnen lezen om ze allemaal gezien te hebben. En wat het effect op de stand was, ging al helemaal verloren. Er werd dan ook nooit eens een tussenstand gegeven. Wel een overzicht van de landen die al punten hadden gegeven en welke landen nog punten moesten geven. Maar eens een reflectie van een tussenstand? Daar was geen tijd voor. Hiermee ontneemt men toch wel een beetje de laatste stevige pijler van het Songfestival. Men heeft de pijler van een goed lied al laten verrotten in de loop der jaren, de taalbeperking was soms een vloek, soms een zegen, maar droeg toch bij toch het unieke karakter van het festival. Ook die pijler werd gesloopt, al hebben sommige landen dit jaar toch terug voor de eigen landstaal gekozen, maar niet echt met veel succes, Bosnië-Herzegovina buiten beschouwing gelaten. Een derde pijler werd een tiental jaren ook al gesloopt, namelijk het orkest. Dit was misschien een goede moderniseringszet om zo mee te kunnen zijn met de moderne dancemuziek, maar na een tiental jaar is er toch weer een beetje nood aan die authenticiteit. En gisteren is dus de laatste pijler afgebroken, namelijk de spannende puntentelling. Het festival is uit zijn voegen gebarsten en daar heeft alles voor moeten wijken. Ik pleit niet voor een ouderwets festival met klassiekere liedjes, maar men heeft de krachtpijlers onder invloed van de modernisering toch volledig ondermijnd.

De vraag wordt dan ook of het nog interessant wordt om volgende jaar naar Helsinki 2007 te kijken. Het 51ste Songfestival legde de pijnpunten nogmaals bloot, maar de leiding is niet in staat om het tij te keren. Kijkers hechten er geen geloofwaardigheid meer aan, men ziet het nut van deelname en kijken er niet meer van in, men haakt massaal af. Hier in België mede dankzij de ontgoocheling na Kate Ryan. Maar de algemene indruk blijft toch dat het Songfestival ziek is. Volgend jaar zal alles alweer gezonken zijn en zal ik er misschien wel weer naar toe leven. Maar de aandacht neemt ook bij mij af. Toch nog eens proficiat aan Lordi met hun overwinning! En ook proficiat aan Kate Ryan voor haar prestatie in Athene! Ik hoop dat ze er alvast een Europese hit aan mag overhouden.