Athene 2006: Tonight is the night

Met toch nog een beetje ontreddering na de uitschakeling van Kate Ryan zie ik toch al uit naar de grote finale van vanavond. Het blijft echt wel jammer dat Kate Ryan er niet bij is en het werpt zeker een duister licht over de uitzending van vanavond. Grote kijkcijfers moeten we niet echt verwachten denk ik, maar dat betekent niet dat het geen interessante bedoening kan worden. Want de vraag blijft nog altijd: wie wint het 51ste songfestival? Kiest men voor de kwaliteit van Bosnië of Noorwegen? Of kiest men voor de gimmick van Litouwen en duwt men zo het festival naar de afgrond? Ik ben dus wel benieuwd.

Het is raar dat ik toch nog zo begeesterd blijft door deze wedstrijd terwijl het niveau toch de laatste jaren steeds meer en meer de dieperik ingaat. Maar het heeft toch nog een beetje met jeugdsentiment te maken. Ik heb de hoogdagen van het Songfestival niet meer meegemaakt, maar het Songfestival was toch een van de weinige momenten dat ik als kleine jongen eens lang mocht opblijven om te zien wat België zou doen. Thuis werd ik hierin wel niet echt gesteund. De grote meerderheid vindt het Songfestival nu pure crap en dat vonden ze een tiental jaren ook al. Maar toch zette ik door omdat ik mijn kans zag om lang op te blijven met een pakje chips. Speelde de muziek dan geen rol? Natuurlijk speelde de muziek een rol. Want moest het geen muziekfestival zijn geweest, zal het mij ook niet geïnteresseerd hebben. Ik denk niet dat ik als kleine jongen lang wou opblijven om te blijven kijken naar een praatprogramma over het boeiende leven van de eendagsvlieg in Europa.

Bovendien had het Songfestival in de jaren ‘90 toch nog enige invloed op de hitparades van dat jaar. Vandaag scoort alleen nog de winnaar of winnares van het festival, maar is het hoogst uitzonderlijk dat er meerdere inzendingen nog de Belgische top 30 haalt. In de jaren ‘90 was dat dus nog wel het geval en was het Songfestival dus toch nog enigszins toonaangevend. En dat was zeker een extra stimulans om te kijken. En neen, ik heb mij in al die jaren niet geërgerd aan de kitsch, de slechte songs, de foute kledij, .... Ik was vooral geïnteresseerd in die twee of drie liedjes die ik vooraf op de radio al had gehoord en goed bevond en duimde dan gewoon heel erg voor die landen. Bovendien zorgde het ook een beetje voor spanning thuis, want ook al waren ze geen grote fans, ze had vaak toch ook hun eigen favoriet. Dan was het gewoon leuk om te zien wiens favoriet het uiteindelijk zou halen. En dan met zo’n scoreblad voor uw televisie zitten, gaf ook effe het gevoel dat je zelf een beslissende stem en macht had. Je waande u even zelf de strenge jury en kon liedjes genadeloos buizen of juist ontzettend veel punten geven.

De laatste jaren heeft het Songfestival echter toch een deel van zijn pluimen verloren. De scorebladen vind je niet meer terug in de kranten en ook op het internet is het soms moeilijk om zo’n scoreblad te vinden. Daarnaast heeft het Songfestival ook zijn toonaangevende invloed op de hitparades verloren. En toch blijft de interesse van de artiesten vaak zeer groot. Enerzijds omdat je toch nog altijd een beentje voor heb in de lokale hitparades omdat je vaak kan genieten van heel wat media-aandacht in je thuisland die je niet krijgt als je gewoon een singletje uitbrengt. Anderzijds geeft een overwinning ook recht op eeuwige roem in de Songfestivalmiddens en hou je er vaak ook een internationale hit aan over. De laatste jaren een wel heel bescheiden Europees succesje, maar het blijft voor het grootste gedeelte van de artiesten nog altijd iets waar ze alleen maar van kunnen dromen. En ook muzikaal is het Songfestival niet meer wat het geweest is. De winnaars van de laatste jaren waren commerciële prulletjes die geen echte diepe indruk hebben nagelaten. Echte klassiekers zoals Volare, Eres tu of Waterloo heeft het Songfestival niet meer voortgebracht.

Ligt die achteruitgang misschien aan de verandering in de stemprocedure? Sinds er de televoting is, steken de spoken van vriendjespolitiek meer de kop op en worden vaker acts beloond dan goede liedjes. De liedjeswedstrijd is op deze manier een beetje een circus geworden waarbij men tegenwoordig monstermaskers, ontkleedpartijen, choreografische hoogstandjes, ... nodig heeft in plaats van een sterk lied. Dat heeft ertoe geleid dat het Songfestival niet meer au serieux genomen wordt en ook niet meer au serieux dient genomen te worden. Aan de andere kant is er de vriendjespolitiek van de Oost-Europese landen die de uitslag in de middenmoot ernstig verstoren zoals ik gisteren al schreef. Maar wat ik evenzeer een groot nadeel van de huidige stemprocedure vind, is het feit dat je geen genuanceerde punten meer kan geven. Bij de professionele jury’s was het resultaat een optelsom van de top 10’s of top 15’s van de jury-leden. Maar nu met de televoting wordt je alleen verondersteld om te stemmen voor je favoriet. Maar je kan meerdere nummers goed vinden en dat kan je als kijker niet laten blijken. Met het gevolg dat er toch ook heel wat goede liedjes uit de boot vallen omdat een groot deel stemt op het beste lied tout court en een ander groot deel op de onzin zoals Litouwen vorige donderdag. Maar er is maar weinig ruimte daartussen om te kunnen nuanceren.

Ik blijf dus nog altijd wel een Songfestivalliefhebber, maar ik kan ook niet ontkennen dat het niet meer hetzelfde gevoel is als de vorige jaren. Het verliest zijn charme, het verliest zijn belang, het verliest zijn kwaliteit. Ben ik dan van mening dat men terug naar de orkesten moet teruggrijpen en naar de jury’s? Neen, dat moet niet echt. Moet men er dan misschien mee ophouden? Neen, want het Songfestival blijft toch nog uniek, zo’n Europese uitzending en competitie. Ik denk dat alleen dat de leiding van het Songfestival zich eens moet gaan beraadslagen over hoe zij de toekomst van het festival willen invullen, net als België dit moet doen. Het systeem met de halve finale lijkt een eerlijk systeem te zijn, maar we zien dat een paar landen die de afgelopen jaren toch goede inzendingen hebben gestuurd, maar niet in de finale geraken. En dat begint frustrerend te werken en het weerklinkt nu in Athene luid dat kijkers van Nederland, België, Slovenië ernstig twijfelen of hun land nog überhaupt moeten deelnemen. Voor een deel ligt hun uitschakeling aan hun inzending zelf die op de avond zelf niet goed genoeg blijkt te zijn, maar voor een ander deel ligt hun uitschakeling ook aan problemen die hierboven werden opgenoemd.

Vanavond kan het daarom wel eens een belangrijke avond worden. Als blijkt dat Litouwen nog maar in de top 5 zou eindigen, ondergraaft het totaal de geloofwaardigheid van het Songfestival, net zoals het dat deed toen Marie N. met haar ontzettend verschrikkelijk slecht lied won. Mocht Litouwen vanavond in die top 5 eindigen, zou dit wel eens een extra duwtje in de rug zijn voor landen om zich te gaan terugtrekken. Mochten Bosnië-Herzegovina of Noorwegen winnen, dan wint na vele jaren nog eens een kwalitatief sterk en goed nummer. Dat zou maken dat het overleg bijvoorbeeld tussen de VRT en RTBF voor een verdere deelname aan het Songfestival wel eens in een ander daglicht komt te staan. Want dan zou dit betekenen dat er nog hoop is voor een overwinning of een goed resultaat zonder dat we hiervoor een beroep moeten doen op Kabouter Plop, de Antwerpse zoo of Eddy Wally. Dan zou het wel eens een duwtje in de rug kunnen betekenen om het niveau van de nationale selectie op te trekken en te gaan voor kwaliteit. Iets wat Frankrijk ook van plan is te doen. Frankrijk heeft de voorbije jaren vaak ontgoocheld, maar kondigde in Athene aan zich niet terug te trekken. Men gaat gewoonweg proberen alleen nog goede songs naar het festival te sturen en dan te kijken wat het geeft. Nu wordt het wel nog afwachten hoe lang men dit standpunt gaat blijven hanteren, mochten de resultaten blijven tegenvallen.

Het Songfestival zit tijdens zijn 51ste editie dus duidelijk in een mid-life crisis. Maar toch blijf ik elk jaar kijken. Voor die paar goede songs. Voor het unieke gegeven vermits het toch nog steeds een blik werpt op de muziek van heel Europa. Voor de spanning van de puntentelling. Maar die mid-life crisis zorgt ervoor dat ik er niet meer superenthousiast over ben. Zeker nu de ontgoocheling van Kate Ryan nog vers in het geheugen gegrift staat. Toch wens ik de kijkers van het Songfestival veel plezier toe! En misschien een tip: kijk voor en na het festival ook eens op Nederland 3 naar Mooi weer de leeuw met Paul De Leeuw, het beste televisieprogramma van het moment dat vanavond afscheid neemt van alweer een fantastisch seizoen met een Songfestival-special en Songfestival-afterparty.