Op zoek naar een nieuwe president - deel 2

In november 2008 zijn er in Amerika presidentsverkiezingen. Via de serie The West Wing leer ik veel bij over hoe een presidentsverkiezing in elkaar zit en hoe de presidentskandidaten worden gekozen. Iets wat mij daarbij opvalt is het grote belang van peilingen, polls , enquêtes, …. Ik ben mij er altijd wel al van bewust geweest dat polls een belangrijke rol spelen in een campagne. Maar als ik de serie bekijk, schrik toch wel altijd even van de grote invloed die polls tegenwoordig hebben. Echt bijna alles wordt gebaseerd aan de hand van polls en peilingen. Er wordt nagegaan wat de kiezers denken van een kandidaat, hoe ze hem omschrijven, wat zijn minpunten zijn, met welke thema’s hij kan scoren, op welke gebieden hij zich sterker moet profileren, wat de thema’s van de campagne zijn, …. Maar het gaat verder dan de campagne, ook de inhoud en het beleid wordt vaak bepaald door polls. Dat komt ook sterk naar voren in de hele reeks wanneer het gaat over het gewone presidentschap. Men laat vaak zien hoe een beleidsmaatregel eerst gepolst wordt bij een panel vooraleer men de maatregel neemt. Men gaat na wat de reacties zijn en stuurt desnoods de maatregel bij.

Je ziet in de reeks hoe een hele campagne gebaseerd is op deze polls en peilingen. De hele campagne door leeft men van peiling tot peiling in de hoop dat men eerste blijft of men het verschil met de koploper inloopt. En op de vergaderingen met de campagneteam worden de uitgevoerde polls uitvoerig besproken om te zien hoe men zijn beleid kan ombuigen zodat men er voordeel uit haalt. Men analyseert de uitslagen om te zien op welke gebieden men zich best kan profileren en in welke domeinen de kiezers weinig vertrouwen hebben in de kandidaat. En men ontdekt er ook wat de kiezers graag willen horen en hoe men de kiezer naar de mond kan praten. In de afleveringen zie je bijvoorbeeld hoe men probeert de kandidaat in de voorverkiezing die dingen te laten zeggen wat de mensen graag willen horen. Ook al is de kandidaat er zelf niet mee eens. Maar als hij het openlijk durft te zeggen, weet hij dat zijn populariteit een deuk krijgt. In de serie wordt het beeld een beetje geromantiseerd en durft de kandidaat al eens te zeggen wat hij echt denkt zonder zich iets van de peilingen aan te trekken. Ik ben benieuwd of dit in het echt ook het geval is.

Het feit dat men zijn campagne, maar vooral zijn beleid laat afhangen van polls en peilingen verontrust mij toch wat. Polls en peilingen heeft in een campagne zeker zijn meerwaarde. Het is goed om te weten wat je goede en minder goede kanten zijn. Het is ook een goed instrument om te weten wat er onder de bevolking leeft. Maar het feit dat men zijn beleid en inhoud laat afhangen van die polls, vind ik een kwalijke en verontrustende kant. Het feit dat men bepaalde dingen niet kan zeggen omdat de peilingen het vertellen stoort mij een beetje. In de serie komt dit aan bod tijdens de voorverkiezingen waar men in een bepaalde staat nog leeft van de oude industrie. En iedereen weet dat dit niet meer te handhaven is en dat men eigenlijk moet omvormen. Maar omdat het volk daarvan niet wil horen, belooft men dus meer subsidies voor de staat in plaats van de waarheid te zeggen. En iedereen weet dat subsidies geven een verkeerde maatregel is, maar de peilingen vertellen dat de mensen dat niet willen horen.

Ik vraag me eigenlijk af hoe het in feite in België zit met deze evolutie. Ik heb de indruk dat de partijen ook hier leven van peiling naar peiling en van verkiezing naar verkiezing. En ik kan me ook niet van de indruk ontdoen dat ze gebukt gaan onder die peilingen. Kijk maar naar de VLD de afgelopen twee jaar die gebukt ging onder de dalende trend in de peilingen. Ik weet wel niet in welke mate polls een rol spelen in het beleid. Doet men hier in België aan veldwerk om te kijken wat er in een programma moet staan of niet? En gebruikt men polls om het beleid bij te sturen? Stelt men hier ook een maatregel op en toets men die dan ook eerst aan een panel vooraleer hem echt bekend te maken zoals je ziet in The West Wing? Ik weet het niet echt, maar dat er een invloed is van peilingen is wel duidelijk. En ook hier verontrust mij dat wat. Omdat ik vrees dat men te slaafs wordt van de peilingen en de polls. Een politicus moet daar kunnen bovenstaan en ons trachten te overtuigen van zijn eigen gelijk en geloof. Hij moet ons niet zeggen wat we willen horen, maar wat we moeten horen. Ik vrees echter dat peilingen en polls hierop een rem zetten.