Iedereen wint en verliest
De gemeenteraadsverkiezingen zitten erop. De stemmen zijn geteld, de kaarten liggen op tafel en de coalitievormingen en burgemeesterbesprekingen kunnen de komende uren, dagen en weken beginnen. Alle media zijn ondertussen bezig de resultaten aan het analyseren, becommentariëren en er de nodige conclusies aan het uittrekken. Zelf ben ik geen politicoloog of expert politiek waarnemer, maar mijn conclusie is dat er conclusies op gemeentelijk vlak te nemen zijn, maar dat globaal gezien iedereen wint en verliest.
Overal in de media zie ik nationale conclusies maken. Zelf vind ik dat maar een gevaarlijke zaak omwille van het specifieke regionale karakter van de verkiezingen. Er zijn inderdaad trends te ontwaren, maar mogen we die wel zomaar doortrokken naar het federaal niveau en naar de verkiezingen van volgend jaar? En heeft het werk van het Vlaamse en federale parlement en dito regering wel invloed gehad op de gemeenteraadsverkiezingen? Ik denk dat alles heel wat genuanceerder is dan dat men soms laat uitschijnen in de media. Bovendien zie ik iedereen de cijfers vergelijken met de Vlaamse verkiezingen van 2004 en vanuit dat standpunt conclusies trekken. Ook hier moet toch alles met een korrel zout worden genomen, want de bevoegdheden en de allure van federale en Vlaamse verkiezingen is toch heel wat anders.
De resultaten van de gemeenteraadsverkiezingen moeten op de eerste plaats dus lokaal worden geanalyseerd. En daaruit kan je inderdaad concluderen dat op de plaatsen waar er goed bestuurd is het bestuur vaak ook daadwerkelijk mag verder besturen van de kiezers, ongeacht welke kleur de burgemeester en de coalitie had. Op plaatsen waar er minder bestuurd wordt of er openlijk wordt geruzied binnen de coalitie, zoals hier in Aalst, wordt men dan weer afgestraft en zal er een nieuwe bestuurswind waaien. Een andere conclusie die je uit de verkiezing kan trekken is dat sterke figuren ook daadwerkelijk veel stemmen halen. De nationale kopstukken van de verschillende partijen halen in hun gemeente vaak een heel goede score, net als de sterke burgemeesters en plaatselijke figuren. Kunnen uitpakken met een bekende kop boezemt dus duidelijk heel wat vertrouwen in bij de kiezers. Een derde conclusie die je ziet, is dat Vlaams Belang hun aantal zetels verdubbelt in vergelijking met 2000. Ook op gemeentelijk vlak breken ze nu door en halen ze vaak een significant aantal zetels. Toch moeten we ook stellen dat in de grootsteden als Gent en Antwerpen het Vlaams Belang niet meer significant stijgt of zelfs achteruit gaat.
Maar er zijn dus een paar fenomenen en nationale trends in de resultaten te ontwaren. Het belangrijkste fenomeen is toch zonder twijfel de psychologische nederlaag van Vlaams Belang en kopman Filip Dewinter in Antwerpen. Ze gaan weliswaar een half procent vooruit, maar het voelt toch aan als een nederlaag. Ten eerste zijn ze al niet meer de grootste partij in ’t Stad. Meteen kunnen ze niet meer zeggen dat ze de grootste zijn en dat niemand naar hen luistert. Ten tweede krijgt Filip Dewinter een pak slaag van Patrick Janssens qua voorkeurstemmen. Nu is hij zelfs niet meer de populairste politicus van ’t Stad. Toch wel een lichte afgang voor hem nu hij dacht een nieuw moment de gloire te kennen op het moment dat er zoveel buitenlandse pers klaarstond om hem te interviewen. Ten derde behaalt Vlaams Belang nergens de absolute meerderheid en zien ze hun kans weer voor hun neus verdwijnen om aan de macht te komen. En dat is psychologisch toch wel een opdonder voor hen.
Want voor de eerste keer halen ze hun doelstelling niet en lijken ze wel hun sociologisch hoogtepunt te kennen. En dan wordt het gevaarlijk. Want als dit hun hoogtepunt is, dan komen ze nooit aan de macht. Overal gingen ze gaan rondbazuinen dat het wel eens de laatste kans zou zijn. Maar blijkbaar weerklonk hun eigen VB is nodig naar analogie van Groen! niet doorheen Antwerpen en pikte hun mogelijk kiespubliek de boodschap niet op. Integendeel zelfs, de zaken werden zo gepolariseerd dat de Antwerpen duidelijk een stem tegen het Vlaams Belang heeft laten horen en voor Patrick Janssens. Ook dat is psychologisch niet onbelangrijk, want nu krijgt de positieve stem van het Antwerpse kiespubliek eens de bovenhand in de stad. Het wordt dan ook afwachten hoe het Vlaams Belang kiespubliek op dit gegeven gaat reageren. Er zal wel altijd een die hard kern van Blokkers zijn die achter de partij blijft staan, maar wat met de rest? Wat als zij zich gaan beginnen realiseren dat hun stem toch niet het verschil kan maken en dat de partij toch nooit aan de macht kan komen om zijn onmogelijk programma te realiseren? Het wordt de komende weken en maanden afwachten hoe de partij en de kiezers op deze uitslag gaat reageren. Maar ook hoe de andere partijen op deze uitslag gaan reageren.
Want het is nog altijd geen moment om te gaan triomferen. Het Vlaams Belang ging in vele steden er fors op vooruit en dat blijft een verontrustende constatering. Bovendien zien we in de steden die goed bestuurd werden dat het bestuur geen stemmen kan afsnoepen van het Vlaams Belang, Gent er op na gehouden (nog zo een pijnlijke uitslag voor Vlaams Belang). In vergelijking met 2004, wat toch wel gevaarlijk is, zien we wel dat Vlaams Belang er op achteruit gaat, maar ligt de oorzaak hier niet vaak bij het gebrek aan een politieke sterke garde op gemeentelijk vlak. De stagnering in Antwerpen en de achteruitgang ten opzichte van 2004 betekent dus niet dat Vlaams Belang in 2007 er niet op vooruit zal gaan. Daarvoor heeft deze huidige paarse regering teveel steken laten vallen en kan ze zich sterk maken in een rondje PS en Walen-bashing, iets waar ze goed in zijn. We moeten dus wel heel voorzichtig zijn om een ondergang van Vlaams Belang te gaan verkondigen. Maar het wordt misschien wel eens tijd dat de nationale politici gaan inzien dat een sterk en besluitkrachtig bestuur de opgang van Vlaams Belang kan temperen. President Bartlet zei in The West Wing dat Amerika nood had aan Amerikaanse helden. Ik denk dat Vlaanderen nood heeft aan Vlaamse politieke helden en dan ziet de toekomst er al heel wat rooskleuriger uit.
Het Vlaams Belang wint dus, maar de top lijdt duidelijk aan gezichtsverlies dat zo erg de overwinning in de andere gemeenten overschaduwt dat ze ook verliest. Maar ook bij andere partijen zien we dit fenomeen. Nemen we bijvoorbeeld de CD&V. We zien de CD&V zich vaak versterken in de kleinere gemeenten waar ze vaak al sterk stonden. Maar we zien ze ook in de grote steden niet vooruitgaan en op sommige significante plaatsen gaan ze zelfs achteruit. Bovendien kunnen we ook niet spreken van een Leterme-effect op de verkiezingen. De reden hiervoor is natuurlijk duidelijk, Yves Leterme komt niet in de 307 andere gemeenten dan de zijne op. Stellen dan ook dat er geen Leterme-effect zou zijn, mocht hij meedoen aan de federale verkiezingen is kort door de bocht gaan. Tenslotte zien we ook dat het kartel met NV-A voor geen kartelbonus heeft gezorgd in de gemeenten en dat 1+1 vaak maar 2 was. CD&V lijkt de verkiezingen dan ook niet echt te winnen, ook zij verliezen op een aantal punten.
Wie globaal gezien wel een verliezer is, is de VLD. Zij kan zich enkel handhaven in de gemeenten met een nationale kop of op de plaatsen waar ze goed bestuurd hebben, al is dat niet overal het geval. Maar in de kleinere gemeenten waar ze minder sterk stonden, hebben ze duidelijk last van de nationale neerwaartse trend van de afgelopen maanden. De verliescijfers die men daar noteerden, waren soms ronduit hallucinant. Toch probeerde Bart Somers de brokken nog te lijmen door te stellen dat de VLD minder sterk daalde dan in de peilingen werd aangenomen. Tja, hoe een verliezer toch nog kan proberen om de uitslag een beetje een overwinning te maken.
Tenslotte hebben we nog SP.a & Groen!. Hier blijft dezelfde conclusie als in 2003 en 2004. Het zijn in feite communicerende vaten die vaak niet van andere partijen stemmen afsnoepen, maar wel van mekaar. Toch was dit geen goede uitslag voor Groen! Het verlies in Antwerpen moet toch wel een serieuze klap in het gezicht zijn geweest. In geen enkele centrumstad is Groen! daadwerkelijk nodig en missen ze overal de bestuursboot. En in de kleinere steden is het vaak nog erger gesteld en zien zij hun zetels in de gemeenteraden vaak halveren of op zijn minst achteruitgaan. Groen! is dus eigenlijk een beetje een verliezer, maar ze zijn ook wel winnaar omdat ze nog steeds op de politieke kaart staan. Ze zijn dan vaak wel een luis in het grote landschap, maar beter leven dan dood natuurlijk. De SP.a is dan weer het communicerende vat en houdt globaal stand en gaat zelfs lichtjes vooruit, in de centrumsteden vaak significant (met Antwerpen en Gent als uitschieters). Toch kunnen ze moeilijk spreken van een overwinnaars- of verliezersstemming. Winnaars en verliezers dus.
Wie tenslotte ook een verliezer was in de verkiezingen waren de opiniepeilingen die door allerlei media werden georganiseerd. Vaak gaven ze de verkeerde tendens aan of schatte ze de impact compleet verkeerd in. Paars ging geen meerderheid in Gent halen. Wat zijn de resultaten in Gent: paars houdt stand en gaat er zelfs nog op vooruit. SP.a-Spirit ging in Antwerpen lichtjes vooruitgaan naar 23%. Feitelijk resultaat in Antwerpen: Patrick Janssens stuwt SP.a-Spirit naar 35%. Extreem rechts ging in Wallonië sterk doorbreken en overal boven de 10% gaan. Feiten spreken over een vooruitgang, maar zeker niet die forse opgang en ze blijven bijna overal onder de 10%. Groen!-burgemeester Pira zou zwaar verliezen in haar gemeente. Vandaag blijkt dat ze burgemeester kan blijven. We werden de afgelopen maanden overspoeld met de peilingen en dergelijke, maar hoe correct waren ze nu eigenlijk? Wat wel misschien een conclusie zou zijn, is dat de peilingen het politieke landschap zwaar hebben beïnvloed. Want is de overwinning van burgemeester Pira geen gevolg van het feit dat haar voorstanders massaal in actie schoten na de slechte peiling en ze de twijfelaars konden overtuigen. Idem voor paars in Gent. Is de overwinning van paars geen gevolg van het feit dat ze in de peiling verloren en dus de mensen duidelijk maakten dat wanneer ze goed bestuur wilden ze duidelijk moesten stemmen? Al die constateringen doen mij dan ook afvragen ten eerste hoe accuraat die peilingen wel zijn en ten tweede of ze niet een te grote invloed gaan krijgen en wel eens misbruikt en gemanipuleerd kunnen gaan worden?
De gemeenteraadsverkiezingen leveren stof tot nadenken op. We kunnen leren uit het gezichtsverlies van het Vlaams Belang in Antwerpen. We moeten nadenken over de rol van de peilingen en bij uitbreiding de media op de verkiezingen. We moeten alles goed kaderen in de juiste context en moeten voorzichtig zijn met nationale conclusies te trekken uit regionale verkiezingen. En we moeten misschien eens nadenken waarom bij elke verkiezing elke partij zowel winnaar als verliezer is.
Overal in de media zie ik nationale conclusies maken. Zelf vind ik dat maar een gevaarlijke zaak omwille van het specifieke regionale karakter van de verkiezingen. Er zijn inderdaad trends te ontwaren, maar mogen we die wel zomaar doortrokken naar het federaal niveau en naar de verkiezingen van volgend jaar? En heeft het werk van het Vlaamse en federale parlement en dito regering wel invloed gehad op de gemeenteraadsverkiezingen? Ik denk dat alles heel wat genuanceerder is dan dat men soms laat uitschijnen in de media. Bovendien zie ik iedereen de cijfers vergelijken met de Vlaamse verkiezingen van 2004 en vanuit dat standpunt conclusies trekken. Ook hier moet toch alles met een korrel zout worden genomen, want de bevoegdheden en de allure van federale en Vlaamse verkiezingen is toch heel wat anders.
De resultaten van de gemeenteraadsverkiezingen moeten op de eerste plaats dus lokaal worden geanalyseerd. En daaruit kan je inderdaad concluderen dat op de plaatsen waar er goed bestuurd is het bestuur vaak ook daadwerkelijk mag verder besturen van de kiezers, ongeacht welke kleur de burgemeester en de coalitie had. Op plaatsen waar er minder bestuurd wordt of er openlijk wordt geruzied binnen de coalitie, zoals hier in Aalst, wordt men dan weer afgestraft en zal er een nieuwe bestuurswind waaien. Een andere conclusie die je uit de verkiezing kan trekken is dat sterke figuren ook daadwerkelijk veel stemmen halen. De nationale kopstukken van de verschillende partijen halen in hun gemeente vaak een heel goede score, net als de sterke burgemeesters en plaatselijke figuren. Kunnen uitpakken met een bekende kop boezemt dus duidelijk heel wat vertrouwen in bij de kiezers. Een derde conclusie die je ziet, is dat Vlaams Belang hun aantal zetels verdubbelt in vergelijking met 2000. Ook op gemeentelijk vlak breken ze nu door en halen ze vaak een significant aantal zetels. Toch moeten we ook stellen dat in de grootsteden als Gent en Antwerpen het Vlaams Belang niet meer significant stijgt of zelfs achteruit gaat.
Maar er zijn dus een paar fenomenen en nationale trends in de resultaten te ontwaren. Het belangrijkste fenomeen is toch zonder twijfel de psychologische nederlaag van Vlaams Belang en kopman Filip Dewinter in Antwerpen. Ze gaan weliswaar een half procent vooruit, maar het voelt toch aan als een nederlaag. Ten eerste zijn ze al niet meer de grootste partij in ’t Stad. Meteen kunnen ze niet meer zeggen dat ze de grootste zijn en dat niemand naar hen luistert. Ten tweede krijgt Filip Dewinter een pak slaag van Patrick Janssens qua voorkeurstemmen. Nu is hij zelfs niet meer de populairste politicus van ’t Stad. Toch wel een lichte afgang voor hem nu hij dacht een nieuw moment de gloire te kennen op het moment dat er zoveel buitenlandse pers klaarstond om hem te interviewen. Ten derde behaalt Vlaams Belang nergens de absolute meerderheid en zien ze hun kans weer voor hun neus verdwijnen om aan de macht te komen. En dat is psychologisch toch wel een opdonder voor hen.
Want voor de eerste keer halen ze hun doelstelling niet en lijken ze wel hun sociologisch hoogtepunt te kennen. En dan wordt het gevaarlijk. Want als dit hun hoogtepunt is, dan komen ze nooit aan de macht. Overal gingen ze gaan rondbazuinen dat het wel eens de laatste kans zou zijn. Maar blijkbaar weerklonk hun eigen VB is nodig naar analogie van Groen! niet doorheen Antwerpen en pikte hun mogelijk kiespubliek de boodschap niet op. Integendeel zelfs, de zaken werden zo gepolariseerd dat de Antwerpen duidelijk een stem tegen het Vlaams Belang heeft laten horen en voor Patrick Janssens. Ook dat is psychologisch niet onbelangrijk, want nu krijgt de positieve stem van het Antwerpse kiespubliek eens de bovenhand in de stad. Het wordt dan ook afwachten hoe het Vlaams Belang kiespubliek op dit gegeven gaat reageren. Er zal wel altijd een die hard kern van Blokkers zijn die achter de partij blijft staan, maar wat met de rest? Wat als zij zich gaan beginnen realiseren dat hun stem toch niet het verschil kan maken en dat de partij toch nooit aan de macht kan komen om zijn onmogelijk programma te realiseren? Het wordt de komende weken en maanden afwachten hoe de partij en de kiezers op deze uitslag gaat reageren. Maar ook hoe de andere partijen op deze uitslag gaan reageren.
Want het is nog altijd geen moment om te gaan triomferen. Het Vlaams Belang ging in vele steden er fors op vooruit en dat blijft een verontrustende constatering. Bovendien zien we in de steden die goed bestuurd werden dat het bestuur geen stemmen kan afsnoepen van het Vlaams Belang, Gent er op na gehouden (nog zo een pijnlijke uitslag voor Vlaams Belang). In vergelijking met 2004, wat toch wel gevaarlijk is, zien we wel dat Vlaams Belang er op achteruit gaat, maar ligt de oorzaak hier niet vaak bij het gebrek aan een politieke sterke garde op gemeentelijk vlak. De stagnering in Antwerpen en de achteruitgang ten opzichte van 2004 betekent dus niet dat Vlaams Belang in 2007 er niet op vooruit zal gaan. Daarvoor heeft deze huidige paarse regering teveel steken laten vallen en kan ze zich sterk maken in een rondje PS en Walen-bashing, iets waar ze goed in zijn. We moeten dus wel heel voorzichtig zijn om een ondergang van Vlaams Belang te gaan verkondigen. Maar het wordt misschien wel eens tijd dat de nationale politici gaan inzien dat een sterk en besluitkrachtig bestuur de opgang van Vlaams Belang kan temperen. President Bartlet zei in The West Wing dat Amerika nood had aan Amerikaanse helden. Ik denk dat Vlaanderen nood heeft aan Vlaamse politieke helden en dan ziet de toekomst er al heel wat rooskleuriger uit.
Het Vlaams Belang wint dus, maar de top lijdt duidelijk aan gezichtsverlies dat zo erg de overwinning in de andere gemeenten overschaduwt dat ze ook verliest. Maar ook bij andere partijen zien we dit fenomeen. Nemen we bijvoorbeeld de CD&V. We zien de CD&V zich vaak versterken in de kleinere gemeenten waar ze vaak al sterk stonden. Maar we zien ze ook in de grote steden niet vooruitgaan en op sommige significante plaatsen gaan ze zelfs achteruit. Bovendien kunnen we ook niet spreken van een Leterme-effect op de verkiezingen. De reden hiervoor is natuurlijk duidelijk, Yves Leterme komt niet in de 307 andere gemeenten dan de zijne op. Stellen dan ook dat er geen Leterme-effect zou zijn, mocht hij meedoen aan de federale verkiezingen is kort door de bocht gaan. Tenslotte zien we ook dat het kartel met NV-A voor geen kartelbonus heeft gezorgd in de gemeenten en dat 1+1 vaak maar 2 was. CD&V lijkt de verkiezingen dan ook niet echt te winnen, ook zij verliezen op een aantal punten.
Wie globaal gezien wel een verliezer is, is de VLD. Zij kan zich enkel handhaven in de gemeenten met een nationale kop of op de plaatsen waar ze goed bestuurd hebben, al is dat niet overal het geval. Maar in de kleinere gemeenten waar ze minder sterk stonden, hebben ze duidelijk last van de nationale neerwaartse trend van de afgelopen maanden. De verliescijfers die men daar noteerden, waren soms ronduit hallucinant. Toch probeerde Bart Somers de brokken nog te lijmen door te stellen dat de VLD minder sterk daalde dan in de peilingen werd aangenomen. Tja, hoe een verliezer toch nog kan proberen om de uitslag een beetje een overwinning te maken.
Tenslotte hebben we nog SP.a & Groen!. Hier blijft dezelfde conclusie als in 2003 en 2004. Het zijn in feite communicerende vaten die vaak niet van andere partijen stemmen afsnoepen, maar wel van mekaar. Toch was dit geen goede uitslag voor Groen! Het verlies in Antwerpen moet toch wel een serieuze klap in het gezicht zijn geweest. In geen enkele centrumstad is Groen! daadwerkelijk nodig en missen ze overal de bestuursboot. En in de kleinere steden is het vaak nog erger gesteld en zien zij hun zetels in de gemeenteraden vaak halveren of op zijn minst achteruitgaan. Groen! is dus eigenlijk een beetje een verliezer, maar ze zijn ook wel winnaar omdat ze nog steeds op de politieke kaart staan. Ze zijn dan vaak wel een luis in het grote landschap, maar beter leven dan dood natuurlijk. De SP.a is dan weer het communicerende vat en houdt globaal stand en gaat zelfs lichtjes vooruit, in de centrumsteden vaak significant (met Antwerpen en Gent als uitschieters). Toch kunnen ze moeilijk spreken van een overwinnaars- of verliezersstemming. Winnaars en verliezers dus.
Wie tenslotte ook een verliezer was in de verkiezingen waren de opiniepeilingen die door allerlei media werden georganiseerd. Vaak gaven ze de verkeerde tendens aan of schatte ze de impact compleet verkeerd in. Paars ging geen meerderheid in Gent halen. Wat zijn de resultaten in Gent: paars houdt stand en gaat er zelfs nog op vooruit. SP.a-Spirit ging in Antwerpen lichtjes vooruitgaan naar 23%. Feitelijk resultaat in Antwerpen: Patrick Janssens stuwt SP.a-Spirit naar 35%. Extreem rechts ging in Wallonië sterk doorbreken en overal boven de 10% gaan. Feiten spreken over een vooruitgang, maar zeker niet die forse opgang en ze blijven bijna overal onder de 10%. Groen!-burgemeester Pira zou zwaar verliezen in haar gemeente. Vandaag blijkt dat ze burgemeester kan blijven. We werden de afgelopen maanden overspoeld met de peilingen en dergelijke, maar hoe correct waren ze nu eigenlijk? Wat wel misschien een conclusie zou zijn, is dat de peilingen het politieke landschap zwaar hebben beïnvloed. Want is de overwinning van burgemeester Pira geen gevolg van het feit dat haar voorstanders massaal in actie schoten na de slechte peiling en ze de twijfelaars konden overtuigen. Idem voor paars in Gent. Is de overwinning van paars geen gevolg van het feit dat ze in de peiling verloren en dus de mensen duidelijk maakten dat wanneer ze goed bestuur wilden ze duidelijk moesten stemmen? Al die constateringen doen mij dan ook afvragen ten eerste hoe accuraat die peilingen wel zijn en ten tweede of ze niet een te grote invloed gaan krijgen en wel eens misbruikt en gemanipuleerd kunnen gaan worden?
De gemeenteraadsverkiezingen leveren stof tot nadenken op. We kunnen leren uit het gezichtsverlies van het Vlaams Belang in Antwerpen. We moeten nadenken over de rol van de peilingen en bij uitbreiding de media op de verkiezingen. We moeten alles goed kaderen in de juiste context en moeten voorzichtig zijn met nationale conclusies te trekken uit regionale verkiezingen. En we moeten misschien eens nadenken waarom bij elke verkiezing elke partij zowel winnaar als verliezer is.
posted by Filip at 8:22 p.m.
0 Comments:
Een reactie posten
<< Home