Energiebesparing, een kwestie voor iedereen?

We zijn de laatste maanden veel bezig geweest met het milieu. En met de stijgende energieprijzen is er ook al heel wat inkt gevloeid over energiebesparing. En dat is zeker een goede zaak, want we moeten oog hebben voor de toekomst van onze planeet en we kunnen heel wat doen om het energieverbruik naar beneden te halen. En om het publiek warm te maken voor de ideeën wordt er vaak geschermd met belastingsvoordelen en terugverdieneffecten die goed zouden zijn voor uw portemonnee. Maar ik hoor de politici en de groene jongens nooit praten over het kapitaal dat nodig is om bepaalde investeringen te kunnen doen. Animo Aalst grijpt het project “Het Binnenhof” aan om de kwestie aan te kaarten en stelt zich terecht de vraag of energiebesparing wel voor iedereen toegankelijk is.

Het project “Het Binnenhof” zorgde voor een nationale primeur. De intercommunale Solva gaat in Aalst een collectief woonproject volgens het passiefhuisprincipe op poten zetten. Er worden 7 passiefhuizen en 2 lage energiewoningen in de stad gebouwd. Tot daar het goede nieuws. Animo Aalst maakte een kleine berekening. Elk passiefhuis wordt verkocht aan de kostprijs, namelijk 225.000 euro. Alleen moet hierop nog de BTW worden gerekend en de notariskosten, waardoor je mag rekenen dat elke woning een slordige 300.000 euro gaat kosten. Daarnaast ging men uit van een gezin met twee licentiaten in het onderwijs die een gezamenlijk maandinkomen van 3.300 euro hebben. Men vroeg aan de banken hoeveel dit gezin zou kunnen lenen en men kwam aan een bedrag van 175.000 euro. Dat betekent dat zo’n gezin nog eens zeker 100.000 euro bovenop op tafel moet kunnen leggen. Meteen wordt duidelijk dat dit niet voor iedereen weggelegd is. Bovendien zou een intercommunale zich moeten richten tot de sociale middenklasse en de vraag is of 3.300 euro inkomen per maand al niet tot de hogere middenklasse behoort. Animo Aalst vraagt zich dan ook terecht af wie dit eigenlijk wel kan betalen.

Wanneer we de groene jongens mogen geloven, en dat doe ik, dan heeft een passiefwoning enkele voordelen. Zo verbruikt een passiefwoning slechts 10% van wat een normale woning aan energie verbruikt. Je kan dus flink besparen op de energiefactuur. Daarenboven kan je ook genieten van heel wat belastingsvoordelen, die kunnen oplopen tot 7.800 euro in een periode van 10 jaar. Dat is mooi meegenomen. Maar dat verandert helaas niets aan het feit dat de woning 300.000 euro blijft kosten en dat niet iedereen dat bedrag op tafel kan leggen. Zelfs een gezin met een maandinkomen van 3.300 euro moet nog steeds 100.000 euro cash op tafel kunnen leggen. Hoeveel gezinnen kunnen dit eigenlijk? Bovendien is het duidelijk dat de bank ook geen rekening houdt met die terugverdieneffecten en dus een hogere lening toestaat. Met andere woorden, wie niet genoeg kapitaalkrachtig is, kan moeilijk in het systeem van de passiefhuizen stappen.

Bovendien vind ik ook dat het voorbeeld een pervers gevolg tot zich heeft. Want je moet dus rijk zijn om een passiefwoning te kunnen kopen, maar je doet er heel wat voordeel mee met de lagere energiefactuur en de belastingsvoordelen. Met als gevolg dat je goedgevulde portemonnee nog dikker wordt. Iemand met een laag inkomen kan zich vaak al geen goed geïsoleerde woning veroorloven, laat staan een passiefwoning. Met als gevolg dat zij dus hun huis meer moeten verwarmen in de winter en waardoor ze een groot deel van hun budget aan energie zien opgaan. Zij zouden dan ook vaak het meest baat hebben met die energiebesparende maatregelen of met passiefhuizen. Alleen hebben ze het startkapitaal niet en zien ze dus hun krappe portemonnee nog krapper worden.

In die vaak slecht geïsoleerde woningen zou dubbele beglazing vaak al veel goed kunnen doen. En ja hoor, daar krijg je een belastingsvoordeel voor. Alleen ook hier zit er een pervers kantje aan. Want wie dubbele beglazing liet steken in februari 2008, kan dit maar aangeven in zijn aangifte van juni 2009. Door de traagheid waarmee de Administratie werkt, is de kans groot dat je uw belastingsvoordeel maar in maart of april 2010 ziet. Kortom, een kleine twee jaar later. Nu, iemand die een gemiddeld inkomen heeft, kan zich misschien dubbele beglazing veroorloven en twee jaar wachten op zijn voordeel. Maar voor gezinnen die de eindjes moeilijk aan elkaar kunnen knopen wordt het al heel wat ingewikkeld. Want zij moeten op het moment van het plaatsen de hele investering zelf kunnen financiëren, als het hen al lukt. Waarom kan de overheid niet op dat moment ingrijpen en hen het voordeel al op dat moment geven? Volgens mij krijg je toch al een eco-bonus verrekend op de factuur als je een milieuvriendelijke wagen koopt. Waarom kan dit ook niet voor dubbele beglazing?

Dat zou de kostprijs van energiebesparende maatregelen alvast wat kunnen drukken, maar ik vrees dat vele investeringen voor vele mensen onbereikbaar zijn. En zo krijg je een volgens mij een systeem waarbij energiebesparing gaat zorgen voor een nieuwe kloof tussen rijk en arm. Wie kapitaalkrachtig is, kan aan energiebesparing doen en daar zijn voordeel mee doen. Wie minder geluk heeft, wordt hiervoor nog eens extra gestraft met een hogere energiefactuur. Energiebesparing heeft niet alleen te maken met het milieu, maar is ook een kwestie in de armoedeproblematiek. Ik ben blij dat een groep als Animo Aalst zich alvast de juiste vragen stelt. Nu de rest en de antwoorden nog.