Administratieve vereenvoudiging loont?

U zal het ongetwijfeld gehoord hebben. Er zijn plannen om de aangifte in de personenbelasting oftewel uw belastingbrief te vereenvoudigen. Voor gewone loontrekkers en gepensioneerden zouden vanaf nu de gegevens die bij belastingsdienst reeds gekend zijn voorgedrukt worden op de aangifte. Gedaan dus met het overschrijven van uw loonfiches en dergelijke. U hoeft dit alleen nog maar na te kijken, een paar aftrekposten toe te voegen (zoals de leningen voor woningen, pensioensparen, …) en voor akkoord terug te sturen. Een hele administratieve vereenvoudiging. Maar ééntje waar volgens mij een addertje onder het gras zou kunnen zitten.

Wie dit jaar zijn aangifte invulde met Tax-on-Web, de elektronische variant van de belastingbrief, zal al kennis hebben kunnen maken met het systeem. Wanneer uw werkgever of zijn sociaal secretariaat uw loonfiche reeds elektronisch heeft doorgestuurd naar de belastingen, werden deze gegevens reeds ingevuld voor u. Ook een paar banken hebben een lijst van het pensioensparen elektronisch doorgestuurd naar de belastingen, waardoor ook deze gegevens mogelijks reeds vooraf werden ingevuld. U hoefde deze codes enkel nog maar eens na te kijken en als alles in orde was, kon je die makkelijk doorsturen. Voor ons boekhoudkantoren was dit systeem ook een hele vereenvoudiging, want u kon het detail van de fiches opvragen en zo hoefden wij niet nodeloos de fiches op te vragen aan de klanten.

Maar wat leerde ons de ervaring? Dat de belastingen alles wel mooi invulden, maar dat ze zelf geen gebruik maakte van enkele fiscale optimalisaties. Nemen we bijvoorbeeld de tegemoetkoming voor het woon-werkverkeer. Een deel van of, onder bepaalde voorwaarden, het hele bedrag kan vrijgesteld worden. De belastingen vulde de code in voor de belastbaarheid van de vergoeding, maar vulde de vrijstelling niet zelf in. Wie onoplettend is, moet dus dit bekopen door wat meer belastingen te betalen. Een ander voorbeeld zijn de werkloosheidsuitkeringen. U krijgt een mooie fiche van uw vakbond met de bedragen die ingevuld moeten worden. Ook die worden netjes vooraf ingevuld op de aangifte. Alleen mag u van dit bedrag de betaalde vakbondsbijdragen aftrekken. Deze bijdrage wordt niet automatisch van het bedrag afgehouden, met als gevolg dat wanneer u hierop niet let u terug wat meer belastingen mag betalen.

Het zijn allemaal kleine dingen waar je als fiscalist op de hoogte van bent en op let, maar ik kan verstaan dat voor een leek het niet allemaal zo simpel is. En dat wanneer hij zo’n vooringevulde aangifte krijgt hij het al gauw voor akkoord tekent zonder gebruik te maken van een paar verminderingen waarop hij recht heeft. Natuurlijk is het al een stap in de goede richting en een administratieve vereenvoudiging, maar ik vind dat men als overheid ook een extra stap kon zetten en de aangifte op zo’n fiscaal optimale manier kan vooraf invullen. Die vrijstelling van woon-werkverkeer is iets wat men perfect vooraf kan invullen, dus waarom het niet doen? Ik ben wel al blij dat men nog niet spreekt van het feit dat men bij de aangifte ook een berekening bijvoegt waarbij je op basis van die aanslag akkoord kan gaan. Omdat dit nog meer de poort openzet dat de overheid berekeningen maakt in hun voordeel.

Wat ik mij ook bedenk bij deze administratieve vereenvoudiging is dat men niets doet aan een vereenvoudiging van het fiscaal recht. Het blijft allemaal complex en ingewikkeld en enkel wie zich een belastingconsulent kan veroorloven, weet zijn aangifte nog te optimaliseren. De rest loopt waarschijnlijk soms verloren in het doolhof van maatregelen, aftrekpostjes, en dergelijke. Het vereenvoudigen van de aangifte is een nobel doel, maar het heeft geen enkel effect zolang er geen vereenvoudiging komt van het systeem. In een voor iedereen duidelijk kader is het makkelijker om te controleren of uw aangifte wel correct is, alles is aangegeven en dat je van alle fiscale gunstmaatregelen hebt kunnen genieten. Zolang dat niet gebeurt, dreigt alleen de overheid voordeel te hebben bij de administratieve vereenvoudiging.