Clouseau is maar zo-zo

U zal de komende weken en maanden er niet omheen kunnen. Clouseau bestaat 20 jaar en dat moet natuurlijk op alle mogelijke manieren gevierd worden. Het startschot werd in feite deze zomer al gegeven met heel wat optredens in middelgrote zalen doorheen Vlaanderen. Maar vanaf deze week gaat het feestgedruis in een hogere versnelling. Sinds vorige week vrijdag kan U de verjaardagscd Braveau Clouseau terugvinden in de winkels waarop Vlaanderen’s bekendste (pop)artiesten van het ogenblik hun eigen versie brengen van een Clouseau-klassieker. Komende woensdag wordt er naar aanleiding van die cd ook een special uitgezonden op VTM en de dag daarna start JIM TV met een docureeks over het maken van deze cd. Binnenkort wordt er dan ook nog eens een nieuwe single, Casanova, gelanceerd met bijhorende videoclip geregisseerd door Stijn Coninckx. En dan mogen we ons later op het jaar natuurlijk terug verwachten aan de jaarlijkse Sportpaleisconcerten als het hoogtepunt van het Clouseaujaar. 20 jaar aan de top staan is een prestatie die natuurlijk gevierd moet worden, maar net als Focus Knack van vorige week vraag ik mij af wat de mensen al 20 jaar lang in Clouseau zien?

Het blijft voor iedereen een raadsel en bij de festiviteiten wordt er natuurlijk nog eens extra bij stilgestaan. Wat maakt Clouseau nu zo speciaal? Waarom zingen ze het al 20 jaar lang uit en evenaart niemand hun status? Het Focus Knack-artikel van vorige week staat ook stil bij deze vraag en komt tot de conclusie dat Clouseau zo populair is in Vlaanderen omdat ze de koning van de middelmaat zijn. Ze zijn zo perfect middelmatig dat ze niet te overtreffen zijn. Ze kleuren nooit buiten de lijntjes en weerspiegelen de grijze, brave en voorspelbare middelmaat waar Vlaanderen zo van houdt. Een constatering die door Koen en Kris Wauters trouwens zelf wordt beaamd. Het artikel erkent wel het professionalisme en de commerciële flair van de groep en dan vooral de productionele kwaliteiten. De platen, concerten en dvd’s zijn tot in de puntjes af. Maar het artikel wijst aan de andere kant ook op het feit dat de teksten vaak bestaan uit kromme zinnen en dat het weinig poëtisch verheven is.

Zelf stel ik mij ook al een aantal jaren de vraag waarom iedereen in feite zo gek is van Clouseau? Hoe het komt dat iedereen massaal naar de winkel gaat als er een nieuwe single verschijnt, ook al trekt die op niets? Ik stel mij de vraag omdat ik zelf helemaal niet wild wordt van de groep of van hun muziek. De muziek heeft mij, op enkele uitzonderingen na, nooit echt weten te boeien. Er is nooit een vonk overgesprongen bij mij toen ik hun muziek hoorde. Ik vond en vind het allemaal maar zo-zo’tjes. En de stem van Koen Wauters is nu ook niet echt zo speciaal, vind ik, waardoor ook hier geen aantrekkingskracht vanuit gaat. Ik kan mij eigenlijk vinden in de conclusie van Focus Knack en van de broertjes Wauters zelf: het is allemaal maar middelmatig. Middelmatige teksten, middelmatige zanger, middelmatige uitstraling, middelmatige melodieën, …. Maar wel verpakt in een professionele en kwalitatieve verpakking. Je komt bij Clouseau nooit bedrogen uit. En misschien verklaart dat enerzijds het feit dat ze al twintig jaar lang zijn bezig kunnen blijven. Ze hanteren een bepaald productioneel niveau dat hoogstaand is en ze gaan niet onder dat niveau. Anderzijds verklaart dit ook waarom er een gedoogbeleid bestaat tegenover Clouseau van de niet-fans. Ook zij moeten, afgezien van de muziek, erkennen dat Clouseau productioneel voor kwaliteit staat.

Maar neem die verpakking of luchtbel dus weg en er blijft eigenlijk niet zoveel meer van over. En het verbaast mij dat er niemand die zeepbel durft te doorprikken in Vlaanderen en durft te zeggen dat er eigenlijk niets speciaals aan is aan Clouseau. Er is niemand die openlijk kritiek geeft op de kromme zinnen in de teksten of de middelmatige melodieën, laat staan dat men ze bespot of parodieert. Neen, er is een echt gedoogbeleid tegenover Clouseau. En ik vraag me af waarom dit zo is? En ik moet dan denken aan Jan Jaap Van Der Wal, een Nederlandse cabaretier, die in zijn eigen land het wel aan durft via zijn show BSUR om een icoon in hun muziekwereld aan te vallen, namelijk Marco Borsato. Wat Clouseau hier in Vlaanderen is, is Marco Borsato eigenlijk in Nederland. En Jan Jaap hakt daar serieus op in, terwijl het publiek zich daar toch duidelijk ongemakkelijk bij voelt. Maar Jan Jaap doorprikt de zeepbel Marco Borsato. Hij ziet daar ook een artiest staan die door iedereen op handen wordt gedragen, die overvolle stadiums kan vullen, die de juiste noten kan zingen. Maar Jan Jaap ziet in Marco Borsato geen ziel. Hij maakt in zijn show de vergelijking tussen een concert van Marco Borsato en een concert van Michael Stipe van R.E.M.. Hij ziet ook dat de concerten van Marco Borsato tot in de puntjes zijn afgewerkt, maar hij mist daar een ziel in. Het voelt zo gemaakt aan wanneer Marco Borsato vraagt om met de handen te zwaaien. Terwijl bij Michael Stipe voel je echt de ziel van de muziek en de artiest aan op het podium. Wanneer Michael Stipe vraagt om samen met hem te springen, is dat omdat zijn gevoel dat op dat ogenblik zegt. Er staat daar een echte artiest op het podium die doordrongen is van de muziek.

Ik ga niet zover als Jan Jaap Van Der Wal om te zeggen dat er geen ziel in Clouseau of Marco Borsato zit, maar hij legt wel ergens een vinger op de wonde. Als ik kijk naar de Sportpaleisconcerten van Clouseau, dan zie ik ook vooral een draaiboek van het concert. Alles is tot in de puntjes voorbereid, zelfs de momenten waarop Koen vraagt om mee te zwaaien of mee te zingen. Het voelt inderdaad zo gemaakt aan en alsof er geen ziel in zit. En dat is natuurlijk om vooral te maskeren dat de teksten en de melodieën zo middelmatig zijn. Het is een verpakking van een middelmatig product. Nu, ik moet eerlijk bekennen dat ik zelf ook hou van een aantal artiesten die misschien meer verpakking dan inhoud zijn, vroeger meer dan nu. En ja, ik hou ook van sommige liedjes die meer commercialiteit zijn dan echte muziek. Maar die muziek en de groepen overleven bij mij niet de tand des tijd. Het is iets van voorbijgaande aard. Maar dat is het niet bij Clouseau. Hun muziek rechtvaardigt in feite niet dat ze al 20 jaar lang aan de top staan, zeker hun muziek van de laatste jaren.

Als ik dus op 20 jaar Clouseau terugkijk, dan zie ik een groep die zich in de loop der jaren heeft opgewerkt naar een bepaald hoog niveau qua verpakking. Hoe minder leden de groep ging tellen, hoe beter de verpakking werd. Maar het product zelf ging in de loop der jaren achteruit. Voor mij hoeven er dan ook zeker geen 20 jaar meer bij te komen. Daarvoor geloof ik dat Vlaanderen veel beter moet kunnen dan dit. Iemand die de muziek naar een hoger, maar toegankelijk niveau kan brengen gecombineerd met een kwalitatief hoge omkadering. Misschien is het dus tijd voor Clouseau om op hun lauweren te gaan rusten en de microfoon in de wilgen te hangen.